..."Een auteur die het Frans tot zijn tweede moedertaal had gemaakt. Want na beëindiging van de middelbare school was hij naar Parijs getogen om Chinees te studeren, maar die taal kon in hem geen wortel schieten. In de Franse hoofdstad verkeerde hij in een milieu van meest buitenlandse bohémiens, onder wie ook de Nederlander Jef Last - van wie hij voor zijn vertrek een groot Chinees woordenboek had gekregen. Onder de literatoren die hij er ontmoette waren André Malraux en de toen nog onbekende Emile Cioran; het werk van de eerste zou hij ten slotte de rug toekeren, dat van de ander zou hij ten slotte omhelzen. Vanuit Nederland liet hij boeken van Multatuli, Van Schendel, Du Perron en Vestdijk komen, terwijl hij zich tegelijkertijd verdiepte in de poëzie van Rilke en Stefan George. Om den brode gaf hij af en toe les. 'In Parijs ben ik privaatleraar en help fabrieksdirecteuren, schrijvers en kleine meisjes aan een mondje duits of italiaans', schreef hij aan zijn broer Wim te Heemstede.4 Nadat hij zijn eerste vrouw had leren kennen, kwam er wat verbetering in zijn materiële situatie. De Parijse jaren laten een onbekommerde jongeman zien met een zeer groot talent voor talen, brede belangstelling voor literatuur en oog voor de verhoudingen op het schaakbord van de wereldpolitiek. In een brief uit 1938 verwijt hij Engeland uit kapitalistische overwegingen Mussolini en Hitler te gedogen als waakhonden tegen de gewraakte socialistische bewegingen in Rusland (sinds 1917) en Spanje (sinds 1936).5 Voor bijna alle schrijvers stond fascisme gelijk met de hel en het communisme met hoop. 'In de meest katholieke Duitser kun je altijd zonder veel moeite een heiden ontdekken en de meest verstokte Franse atheïst is nog veel kritischer', noteerde hij in 1940.6 Hoe verwoestend het stalinisme was, bleek uit een redevoering van André Gide die Verspoor onder ogen kreeg. Bij terugkeer uit Moskou, waar hij officieel te gast was geweest op de staatsbegrafenis van Maxim Gorki, laakte Gide de platvloerse kanten van de Sovjetliteratuur.7 Anders dacht de Chileense communist Pablo Neruda, die Stalin nog in de jaren zestig bewierookte en die Dolf, gezien zijn vertalingen in de jaren zeventig, evenzeer volgde als Gide."...
Robert Lemm
4. Brief van 31 augustus 1941.
5. Brief van 29 september 1938.
6. Brief van 2 februari 1940.
7. Dat was in 1936, waarschijnlijk in de maand juni. Ook Jef Last en André Malraux bevonden zich onder de aanwezigen.
Volledig artikel - De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
